پایگاه تحلیلی الوقت - طی حدود یک هفته گذشته «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر جنجالی رژیم صهیونیستی رحل اقامت در واشنگتن انداخته بود. این سفر نتانیاهو به آمریکا که به مدت حدود یک هفته به طول انجامید، در نوع خود از نظر مدت زمان سفر به نوعی رویدادی کم سابقه به شمار میرفت، چون سفرهای پیشین نتانیاهو به آمریکا معمولا بیش از 48 ساعت یا حداکثر 72 ساعت در آمریکا بیشتر نمیشد، اما سفر اخیر او حدود یک هفته به طول انجامید. زمان انجام این سفر نیز که همزمان با آتش بس در جنگ با ایران انجام شد، بسیار معنا دار بود.
فضای مبهم در دیدارهای نتانیاهو با ترامپ
نتانیاهو در جریان سفر خود به آمریکا سه نوبت با ترامپ دیدار کرد. سه نوبت دیدار میان نخست وزیر رژیم صهیونیستی و رئیس جمهور آمریکا طی مدت زمان کوتاه یک هفته رویدادی تقریبا کم سابقه است و نشان میدهد که دو طرف نگرانیهای زیادی را در این دیدارها مورد بحث و بررسی قرار دادهاند.
اولین دیدار میان نتانیاهو و ترامپ در شامگاه دوشنبه و در قالب یک ضیافت شام خصوصی در کاخ سفید برگزار شد. این نشست چند ساعته، بدون دسترسی رسانهها و صدور بیانیهای رسمی به پایان رسید.
در این دیدار، وضعیت غزه و مذاکرات آتشبس، برنامه هستهای ایران و همچنین همسویی استراتژیک طرفین مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
براساس گزارشها، دیدار دوم شامگاه سهشنبه و به مدت حدود ۹۰ دقیقه در کاخ سفید برگزار شد. این نشست نیز به صورت محرمانه و پشت درهای بسته انجام گرفت و مانند دیدار اول، هیچ بیانیه مشترک یا اظهارنظر علنی از سوی طرفین در پایان آن منتشر نشد.
دیدار سوم میان نتانیاهو و ترامپ کمتر از 24 ساعت قبل از ترک واشنگتن از سوی نتانیاهو صورت گرفت و گزارش رسانههای اسرائیلی حاکی از آن است که نشست سوم نتانیاهو و ترامپ در کاخ سفید که معاون ترامپ نیز در آن حضور داشت، بدون دستیابی به نتیجهای واقعی و ملموس به پایان رسید و سردرگمی درباره مذاکرات غزّه به قدری جدی است که استیو ویتکاف مجبور به تعویق سفرش به دوحه شده است.
چرا مذاکرات در واشنگتن طولانی شد؟
با طولانی شدن مذاکرات ایران و آمریکا طی یک هفته گذشته بسیاری از گمانهزنیها حاکی از آن است که احتمالا ترامپ و نتانیاهو در موارد متعددی دارای اختلاف نظر هستند. اما این اختلافات در چه مواردی است:
غزه، محل اختلاف: اکسیوس روز دوشنبه پیش از ورود نتانیاهو به واشنگتن گزارش داده بود که دونالد ترامپ قصد دارد دیدگاه خود را با نخستوزیر اسرائيل درباره چگونگی شکلگیری توافق صلح جامع برای پایان دادن به جنگ غزه هماهنگ کند. قطر در مذاکرات حماس و اسرائيل نقش میانجی را ایفا میکند. به گفته یک منبع آگاه، یک هیات قطری پیش از دیدار رهبران آمریکا و اسرائيل، در کاخ سفید ملاقاتی چند ساعته با مقامات آمریکایی داشت. ترامپ هم روز سهشنبه در جریان نشست کابینه تایید کرد که قصد دارد با نتانیاهو درباره غزه گفتگو کند و افزود: «ما باید این موضوع را حل کنیم.» استیو ویتکاف فرستاده ویژه ترامپ هم اعلام کرده بود که اسرائیل و حماس در جریان «مذاکرات غیرمستقیم» در دوحه، سه مورد از چهار اختلاف باقیمانده را حل کردهاند و افزود: «امیدواریم تا پایان هفته به توافق برسیم.»
نتانیاهو نیز روز سهشنبه گذشته پس از دیدار با مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد که با ترامپ درباره غزه دیدار خواهد کرد و افزود: «هر دو طرف باید توافق کنند. امیدوارم که به نتیجه برسیم. هرقدر کمتر دراینباره به صورت علنی صحبت کنم بهتر است.» به گزارش اکسیوس، اختلاف باقیمانده مربوط به عقبنشینی ارتش اسرائیل از غزه است. به گفته یک منبع آگاه، طرفین در مذاکرات روز دوشنبه و سهشنبه، نقشههای مربوط به استقرار مجدد نیروهای نظامی را بررسی کردند. حماس خواستار بازگشت اشغالگران به خطوط پیش از فروپاشی آتشبس پیشین در ماه مارس است، اما به نظر میرسد که نتانیاهو تا کنون از پذیرش این خواسته خودداری کرده است. به احتمال زیادی این موضوع اصلیترین محل اختلاف باقی مانده در مذاکرات درباره آتش بس جنگ غزه است.
از طرف دیگر، ترامپ به شدت به آتش بس در غزه نیاز دارد. ترامپ خود را نامزد جایزه صلح نوبل میداند، اما شعارهای او برای استقرار صلح در اوکراین و غزه تا کنون در حد همان شعار باقی مانده است. با وجود ادعای ترامپ در زمان تبلیغات انتخاباتی درباره پایان دادن به جنگ اوکراین در 24 ساعت، اما ترامپ روز گذشته نیز به شکست در برقراری آتش بس در جنگ اوکراین اعتراف کرد و به شدت به پوتین تاخت. ترامپ درباره جنگ غزه نیز ادعای برقراری آتش بس را مطرح کرده بود، اما جنگ همچنان در غزه طی 6 ماه پس از روی کارآمدن ترامپ ادامه دارد. در شرایطی که ترامپ در برقراری آتش بس در اوکراین شکست خورده، او خود را نیازمند رسیدن به آتش بس در غزه میبیند تا حداقل بخشی از شعارهای خود را عملی کرده باشد. از این رو ترامپ بر برقراری آتش بس در غزه برای کسب یک دستاورد دیپلماتیک تاکید دارد، اما به نظر میرسد بزرگترین مانع هدف ترامپ، شخص نتانیاهو باشد که برای آتش بس شروطی را تعیین کرده است.
اختلاف ظاهری در پشت هماهنگی پنهان: نتانیاهو در هنگام بازگشت از آمریکا به موضوع ایران هم اشاره کرد و مسئله ایران را یکی از مباحث مورد بحث در مذاکره با ترامپ اعلام کرد. رویترز گزارش داده است که ترامپ و نتانیاهو درباره نحوه مقابله با ایران دارای اختلاف نظر هستند. دیگر رسانههای غربی از جمله آسوشیتدپرس نیز مدعی اختلاف ترامپ و نتانیاهو بر سر ایران هستند. این نخستین بار نیست که رسانهها ادعای اختلاف ترامپ و نتانیاهو درباره ایران را مطرح میکنند، اما به نظر میرسد چنین ادعایی فقط یک ادعا باشد نه چیز بیشتری. دو ماه پیش نیز قبل از آغاز تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران، رسانهها ادعای وجود اختلاف نظر میان نتانیاهو و ترامپ درباره ایران را مطرح کرده بودند، اما در نهایت تجاوز به ایران با مشارکت و همکاری تناتنگ واشنگتن و تل آویو انجام شد.
در واقع نشان دادن اختلاف میان نتانیاهو و ترامپ برسر ایران بیشتر به یک نمایش حساب شده شبیه است. به عبارت دیگر نتانیاهو با ادعای اختلاف نظر با ترامپ و فشار دولت ترامپ بر او، تلاش دارد تا مخالفان تندرو داخلی خود را در برابر موج انتقادات نسبت به آتش بس در برابر ایران آرام کند، در حالی که ترامپ، در حمله نظامی به ایران، عملاً در جایگاه شریک استراتژیک اسرائیل قرار گرفت و نقش محوری در اجرای عملیات ایفا کرد. هماهنگی میان کاخ سفید و دولت نتانیاهو آشکار و غیرقابل انکار بود.